ارزیابی سیاست های ملی فناوری نانو در ۱۰ کشور
از طرف ستاد نانو سیاست های ملی فناوری نانو در 10 کشور دنیا مورد ارزیابی قرار گرفته است و در این کشورها سیاست هایی چون ˮپیشگامی ملی فناوری نانوˮ، ˮافزایش دانش موجود در زمینه نانوموادˮ، ˮراه اندازی سیستمی برای اطمینان از قابلیت ردیابی نانوموادˮ و ˮارتباطات و همکاریهای صورت گرفتهˮ پیگیری شده است.
به گزارش پی اچ پی و جی کوئری به نقل از ایسنا، در طول دهه های اخیر، خیلی از کشورهای جهان با تدوین و اجرای راهبردها و برنامه های مختلف در زمینه فناوری نانو، به دنبال پیشرفت در این فناوری بوده اند و یکی از پیش نیازهای توسعه فناوری نانو، ارزیابی دقیق اجرای برنامه ها، وضعیت فاکتورهای مختلف و بطور کلی ارزیابی وضعیت علم و فناوری نانو است و در این راستا کشورهای مختلف بسته به چارچوب های متفاوت حکمرانی علم و فناوری خود، سازوکارهای مختلفی برای این امر طراحی نموده اند.
دوره زمانی انجام ارزیابی ها در کشورهای مختلف بنا بر الزامات قانونی یا قواعد اداری هر کشور متفاوت بوده و این گزارش ها بصورت دوره ای در تناوب های زمانی مشخص و یا بصورت موردی منتشر می شوند.
در بعضی کشورها، گزارش های ارزیابی فناوری نانو مربوط به ارزیابی اجرای یک برنامه ملی است. این گزارش ها بسته به سازوکارهای مختلف حکمرانی در کشورها، توسط نهاد خاص متولی نانو یا نهاد مسئول در زمینه علم و فناوری یا به وسیله نهادهای مستقل دیگر تدوین می شود. در این گزارش ها، وضعیت رسیدن به اهداف برنامه، اقدامات اجرائی صورت گرفته در امتداد برنامه های مختلف، وضعیت فاکتورهای برنامه ها و … مورد بررسی قرار می گیرند.
به نقل از ستاد نانو، مجموعه اسناد ارزیابی فناوری نانو کشورهای مختلف، در دیتابیس اسناد سیاستی استت نانو گردآوری شده اند که به این شرح است:
۱) در ایالات متحده آمریکا، برنامه پیشگامی ملی فناوری نانو یک برنامه ملی تحقیق و توسعه هست که بیش از ۲۰ دپارتمان و آژانس مستقل در اجرای آن مشارکت دارند. در مجموع تا حالا ۳۲ گزارش ارزیابی این برنامه انتشار یافته است. ۳ گونه گزارش ارزیابی از این برنامه بصورت منظم و دوره ای منتشر می شود.
نخستین آنها، گزارش های تحت عنوان سنجش برنامه پیشگامی ملی فناوری نانو است که توسط شورای مشاوران رئیس جمهور در علم و فناوری منتشر می شود. تا حالا ۶ گزارش تحت این عنوان از شروع راه اندازی برنامه انتشار یافته است. در این گزارش ها، ضمن مرور اقدامات انجام شده در امتداد اهداف، سفارش های سیاستی را در آخر هر بخش ارائه می کند.
نوع دیگر گزارش های ارزیابی فناوری نانو در آمریکا که با تناوب منظم منتشر می شود، گزارش های تحت عنوان بررسی برنامه پیشگامی ملی فناوری نانو است که توسط آکادمی های ملی علوم، مهندسی و پزشکی منتشر می شود. تا حالا ۵ گزارش تحت این عنوان در سال های مختلف انتشار یافته است. در این گزارش ها بعد از بررسی وضعیت اکوسیستم تحقیق و توسعه فناوری نانو در آمریکا؛ در بخشی مجزا، یافته ها و سفارش های سیاستی ارائه می شود.
سومین نوع این گزارش ها، گزارش تحت عنوان متمم بودجه رئیس جمهور درباب برنامه پیشگامی ملی فناوری نانو است که بصورت سالانه توسط شورای ملی علم و فناوری منتشر می شود. تا حالا ۱۷ گزارش تحت این عنوان در سالهای مختلف انتشار یافته است. در این گزارش ها، ارزیابی های صورت گرفته درباب پیشرفت های در رابطه با اهداف، وضعیت اجرای برنامه ها، بودجه تخصیص یافته و اقدامات صورت گرفته در سازمان های مختلف در زمینه تحقیق و توسعه فناوری نانو ارائه می شود.
۲) در ایران، نخستین برنامه ملی فناوری نانو با عنوان راهبرد آینده در سال ۱۳۸۴ منتشر گردید و سیاست ها و برنامه های توسعه این فناوری نوظهور در ضمن بازه ۱۰ ساله را دربردارد. از شروع تصویب این برنامه، ستاد توسعه فناوری نانو ایران بصورت سالیانه گزارش عملکرد این برنامه را منتشر نموده است. همین طور هم اکنون، دومین برنامه ملی فناوری نانو ایران با عنوان سند گسترش کاربرد فناوری نانو در افق ۱۴۰۴ در حال اجراست و گزارش عملکرد آن بصورت سالیانه توسط ستاد توسعه فناوری نانو ایران منتشر می شود. گزارش عملکرد برنامه های توسعه فناوری نانو در ایران دارای بخش های مختلفی همچون وضعیت دستیابی به اهداف، اقدامات صورت گرفته، ارزیابی شاخص ها و تامین مالی برنامه ها است.
۳) در فرانسه، برنامه اظهار سالانه مواد در مقیاس نانو از سال ۲۰۱۳ شروع شده است. هدف این برنامه این بوده که ضمن افزایش دانش موجود در زمینه نانومواد، قابلیت ردیابی و اطلاعات در رابطه با مصرف کنندگان را در این عرصه ارتقاء دهد. تا حالا ۷ گزارش سالانه از این برنامه توسط وزارت انتقال اکولوژیکی انتشار یافته است. در این گزارش ها، وضعیت گزارش دهندگان از منظرهای مختلف بیان شده است.
۴) در بلژیک، برنامه در رابطه با وضعیت نانومواد عرضه شده در بازار از سال ۲۰۱۴ شروع شده است. هدف این برنامه این بوده است که سیستمی را برای اطمینان از قابلیت ردیابی نانومواد راه اندازی کند تا امکان شناسایی ریسک های بالقوه و پاسخ فوری به آنها برقرار شود. تا حالا ۵ گزارش سالانه از این برنامه توسط بخش خدمات بهداشت و محیط زیست فدرال انتشار یافته است. در این گزارش ها، وضعیت ثبت نام کنندگان، شرکت ها، مواد، زنجیره ارزش و حوزه های استفاده بیان شده است.
۵) در سوییس، برنامه عملیاتی سنتر نانو مواد از سال ۲۰۰۸ در سطح ملی اجرا شده و گزارش های مختلفی درباب این برنامه انتشار یافته است. دفتر فدرال سلامت عمومی یک گزارش اصولی، دو گزارش درباب وضعیت اجرا، یک گزارش درباب ارزیابی اجرا و در نهایت یک گزارش نتیجه گیری درباب این برنامه منتشر نموده است. دفتر مطالعات کار و سیاست اجتماعی سوییس نیز گزارشی درباب ارزیابی اجرای این برنامه منتشر نموده است. این گزارش ها، اطلاعات جامعی را درباب وضعیت پیاده سازی اقدامات پیش گیرانه و اثرات آنها بیان می کنند.
۶) در نروژ، برنامه ملی فناوری نانو و مواد جدید، درصدد برقراری همکاری میان جوامع پژوهشی، صنعتی و بازار است. دو گزارش بررسی این برنامه توسط شورای تحقیقات نروژ انتشار یافته است. یکی درباب جمع بندی ۱۰ ساله کارهای صورت گرفته و دیگری درباره ارزیابی این برنامه. البته درباب برنامه نانو ۲۰۲۱ که ادامه برنامه فناوری نانو و مواد جدید هست نیز یک گزارش ارزیابی با حمایت شورای تحقیقات نروژ توسط گروه تکنوپولیس انجام شده است. در این گزارش ها، وضعیت حمایت های صورت گرفته، تامین مالی برنامه ها و اجرای پروژه های تحقیقاتی بررسی شده و سفارش های سیاستی مختلفی ارائه شده است.
۷) در هلند، برنامه NanoNextNL یک برنامه تحقیقاتی ملی است که نهادهایی مانند وزارتخانه ها، دانشگاه ها، شرکتها و مراکز مختلف در اجرای آن مشارکت دارند. در مجموع، سه گونه گزارش ارزیابی این برنامه انتشار یافته است. نخستین نوع آن، گزارش با نام گزارش انتهای دوره است که توسط هیئت اجرائی این برنامه انتشار یافته است. دومین نوع گزارش ارزیابی این برنامه به سفارش هیئت اجرائی برنامه توسط گروه تکنوپولیس انجام شده است. در نهایت، سومین گزارش توسط شورای مشورتی بین المللی (IAC) انتشار یافته و یافته های این شورا درباب گزارش انتهای دوره را به هیئت اجرائی برنامه ارائه می کند. این گزارش ها، ارزیابی های لازم درباب برنامه را از منظرهای مختلف همچون وضعیت فاکتورهای اصلی عملکرد، ارزش کسب وکارها، نتایج و اثربخشی برنامه در بردارد.
۸) در اتریش، برنامه عملیاتی فناوری نانو بعنوان یک راهبرد ملی به دنبال تقویت ارتباطات میان ذینفعان این حوزه است. وزارت حمل و نقل، نوآوری و فناوری فدرال در گزارشی، وضعیت اجرای دوسالانه این برنامه را منتشر نموده است. در این گزارش؛ وضعیت اجرای برنامه ها، ارتباطات و همکاریهای صورت گرفته و پروژه های تحقیقاتی مورد بررسی قرارگرفته است.
۹) در دانمارک، برنامه کنترل بهتر نانومواد، با هدف افزایش فهم از اثرات مضر نانو مواد و کنترل آن تصویب شده است. خلاصه فعالیت ها و اقدامات صورت گرفته در دوره چهار ساله این برنامه در گزارشی توسط آژانس حفاظت از محیط زیست دانمارک انتشار یافته است.
۱۰) در آلمان، راهبرد «فناوری نانو: ریسک های محیطی و در رابطه با سلامت نانو مواد» یک راهبرد ملی تحقیقاتی است که وزارتخانه ها و سازمان های مختلف در اجرای آن مشارکت دارند. یک گزارش ارزیابی از این راهبرد بوسیله آژانس محیط زیست فدرال انتشار یافته است. این گزارش به بررسی بیش از ۸۰ پروژه تحقیقاتی در رابطه با سلامت نانو مواد و اقدامات نهادهای مسئول در این عرصه پرداخته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب