از دفاع مقدس تا دفاع سایبری؛
مردم زیر بمباران دشمن در فضای مجازی
تحقق ادبیات اقتدار و استقلال در دفاع مقدس، امروز هم با تكمیل شبكه ملی اطلاعات بعنوان محمل دفاع مقدس سایبری امكان پذیر است و خدمات و پلت فرم های بومی می توانند اقتدار ملی ما را تضمین كنند.
خبرگزاری مهر؛ گروه دانش و فناوری: ۸ سال دفاع مقدس، مسیر ایران اسلامی را به سمت اقتدار، عزت و صلابت پیش برد و امروز با عنایت به تحریم های ظالمانه و تهدیدات موجود در فضای مجازی که از جانب دشمن دیده می شود، نیاز جدی به دفاع مقدس سایبری احساس می شود. دوران دفاع مقدس دوران دفاع از هویت کشور و انقلاب بود و با وجود دستاوردهایی مانند اقتدار و استقلال، حتی یک وجب از خاک میهن جدا نشد و صنعت دفاعی بومی یکی از مؤلفه های قدرت ما در آن زمان به شمار می رفت. در دوران دفاع مقدس کشورمان با اتکا به نیروهای داخلی و وحدت ملی، توانست بحران ها را پشت سر گذاشته و ادبیات مقاومت و استقلال را محقق کند و در یک آزمون سخت، پیروز میدان شود. الان که یکی از مؤلفه های قدرت ملی و پایه اقتدار هر کشوری پیشرفت های تکنولوژیکی شمرده می شود و به شکلی پیشرفت علمی و فناوری هر کشور با اقتدار ملی آن گره خورده است، احتیاج به داشتن استقلال و اقتدار ملی در این فضا هم احساس می شود. در شرایط حاضر، فضای مجازی و ابزارهایی که در این فضا توسعه می یابد، قدرت یک کشور را افزایش داده و اقتدار آن کشور با اتکا بر توانمندی نیروهای داخلی آن و دستیابی به ابزارهای تکنولوژیکی سنجیده می شود. در عصر فضای مجازی، جنگ مقاومت در جبهه های سایبری رقم می خورد و در این جنگ فناورانه کشوری پیروز میدان است که این پارامترهای قدرت را در اختیار داشته باشد. بنا بر این در شرایطی که دشمن همه ابزارها و امکانات خویش را در فضای سایبری به کار گرفته تا ایران را به زانو دربیاورد، التزام به راهبردهای دوران دفاع مقدس می تواند نقشه راه و راهگشای کشور در دفاع و مصون سازی زیرساختها در مقابل تهدیدات سایبری دشمن باشد. این در حالیست که بنظر می رسد در فضای سایبر در مقابل حملات مجازی دشمن، آنطور که باید مقتدرانه عمل نمی نماییم و به شکلی حاکمیت سایبری ما تضمین شده نیست. امروز ما در فضای مجازی هدف تجاوز دشمن قرار داریم و دشمن از مرزهای مجازی به جای مرزهای فیزیکی به کشور و کاربران ما حمله می کند. به بیان دیگر اگر در دفاع مقدس، دشمن با ادوات زرهی خود از مرزهای جغرافیایی ما عبور می کرد امروز با سامانه های نرم افزاری و فناوری های نوپدید امکان بمباران سایبری را دارد. در این راستا این سوال پیش می آید که چطور می توان اقتدار آن روزهای جنگ تحمیلی را در فضای مجازی فعلی به دست آورد و آیا ایران توانایی و آمادگی مقابله با تهدیدات پیش رو در فضای مجازی را دارد؟ المان های قدرت و اقتدار در دفاع سایبری محمدمهدی حبیبی، کارشناس فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد مشابهت یابی دفاع مقدس با دفاع سایبری در شرایط فعلی، می گوید: کشوری می تواند از خود دفاع کند که قدرت دفاع داشته باشد و قدرت دفاعی هم با داشتن یک سری المان های قدرت به دست می آید. در زمان دفاع مقدس، یکی از المان های قدرت کشور، مردم بودند و در فضای مجازی هم پارامترهای انسانی می تواند قسمتی از حل مسئله و المان قدرت باشد. وی افزود: در جنگ تحمیلی، این اراده در بین مردم دیده می شد که از استقلال کشور دفاع کنند، اگر این فضا در فضای مجازی هم حاکم باشد و مردم بعنوان کاربران این فضا، شناخت و کنش درستی داشته باشند یکی از المان های قدرت ما به دست می آید. کما اینکه در جنگ ۸ ساله ما این قدرت را داشتیم و از آن بهره بردیم. رئیس هیأت مدیره سازمان مردم نهاد فضای مجازی پاک با اعلان اینکه فضای مجازی کشور دراین زمینه خلأ دارد، اظهار داشت: اینکه گفته می شود مردم در پلت فرم های خارجی نباشند، این طور تفسیر می شود که نظام به دنبال ایجاد محدودیت و ضربه زدن به اقتصاد مردم است. باید توجه داشت که همه افراد جامعه متخصص فضای مجازی نیستند و نگاهشان به اظهارنظر متخصصان این حوزه است. پس زمانی که متخصصان و کارشناسان مبحث را این طور توجیه می کنند، دیگر کوشش برای ترغیب مردم به سمت پلت فرم های داخلی جوابگو نیست. وی افزود: در حالیکه نگاه و رفتار مردم باید طوری باشد که از حاکمیت و مسؤلان، خدمات بومی را مطالبه کنند. آنها باید بگویند که ما نمی خواهیم کشورمان وابسته باشد و باید خدمات داخلی توسعه پیدا کند. در این صورت هر مطالبه ای در میان مردم، یک عکس العملی در حاکمیت به همراه خواهد داشت و می تواند به حل مسئله کمک نماید. حبیبی اظهار داشت: یکی از نقاط ضعفی که امروز با آن مواجه هستیم این است که مسئله به درستی برای کاربران در فضای مجازی تبیین نشده است و مسؤلان هم تنها مسائل را فنی می بینند و به مسائل انسانی و اجتماعی دقت نمی کنند. خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات مهمات جنگ سایبری این کارشناس فضای مجازی یکی دیگر از المان های قدرت در فضای سایبری را مربوط به پیشرفت های فنی دانست و تصریح کرد: همانطور که ما در ابتدای جنگ سیم خاردار، آرپی جی و وسایل اولیه را برای جنگیدن را در اختیار نداشتیم اما برای به دست آوردن آن تلاش کردیم، امروز هم در فضای مجازی باید به این المان قدرت توجه کرده و ابزار مربوطه را ایجاد نماییم. وی اظهار داشت: تا زمانی که پلت فرم نداریم، خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات، CDN (شبکه تحویل محتوا) و سرورهای مورد نیاز کاربران پلت فرم های داخلی را در اختیار نداریم مثل این است که بخواهیم به جنگی بدون مهمات برویم. حبیبی اشاره کرد: مهمات ما در فضای مجازی، همین ابزارهای فنی شبکه ملی اطلاعات است. سرداران ما هم در دفاع مجازی همانهایی هستند که خدمات عرضه می دهند. در این جنگ، مدیران پیام رسان ها و سرویس دهندگان خدمات بومی سرداران ما هستند و باید مهمات و وسایلی که در حاکمیت کشور لازم است برای آنها تأمین شود و می توان به توسعه دهندگان فناوری به چشم طلایه داران استقلال فضای مجازی کشور نگاه کرد. وی با اعلان اینکه ابزاری مثل شبکه ملی اطلاعات اساسا یکی از ضروریات است و اگر نباشد نمی گردد مقاومت کرد، اضافه کرد: شبکه ملی اطلاعات نخستین لزوم ما برای مقاومت در فضای مجازی است. یعنی ما باید بتوانیم شبکه خودمان را در مقابل تکانه های خارجی و مشکلاتی که دشمنان برای ما ایجاد می کنند مقاوم کنیم؛ زمانی که این شبکه مقاوم شد باید به دنبال توسعه یافتگی و پیشرفت آن باشیم. این کارشناس با تاکید بر آنکه خلأ شبکه ملی اطلاعات در کشور به شدت احساس می شود، افزود: مبحث این نیست که فقط یک شبکه ای در درون کشور ایجاد شود که یک سری خدمات پایه به مردم عرضه دهد؛ این اجبار اولیه است اما شبکه ملی اطلاعات باید بتواند سرویسهای پیشرفته را با امکانات خوب و متناسب با فرهنگ ما به مردم عرضه نماید. باید بخواهیم قدرت جهانی باشیم رئیس هیأت مدیره سازمان فضای مجازی پاک اظهار داشت: شبکه ملی اطلاعاتی که الان ترسیم شده تنها برای خدمات بانکی، سرویسهای مالی و پیام رسانی و تبادل اطلاعات داخل کشور است تا پایداری این خدمات را حفظ کند. اما قدم بعدی باید این باشد که بخواهیم یک قدرت جهانی باشیم و در سطح بین الملل حرف داشته باشیم. باید دقت کنیم که بعد از ایجاد اولیه ها، چه مدلی را روی شبکه ملی اطلاعات می خواهیم عرضه دهیم. حاکمیت فضای مجازی ما باید به رسمیت شناخته شود وی با تاکید بر اینکه هر چقدر قدرت بیشتری داشته باشیم، حاکمیت مان در دنیا بیشتر به رسمیت شناخته می شود، اظهار داشت: حتی اگر بخواهیم پای میز معامله با جهان خارج هم برویم باید دارایی ارزشمندی برای عرضه داشته باشیم. بارها دیده ایم که چین برای تعامل با گوگل هم از ابزارهای سلبی و هم ایجابی استفاده می نماید. برای مثال این کشور برای ابزارهای ایجابی، موتور جستجوی خویش را پیشرفته کرده و بعنوان رقیب گوگل، عرضه می کند تا از حق حاکمیت خود دفاع کند. ما هم می توانیم با توسعه ای که ایجاد کردیم به رقابت بپردازیم و پاسخگوی نیاز مردم باشیم و بعد از آن با داشتن ابزار حاکمیتی، به سادگی با پلت فرم های خارجی تعامل کرده و از سرویس هایشان استفاده نمائیم. حبیبی افزود: از طرف دیگر با ابزارهای سلبی هم می توان جلوی ورود ناخواسته دشمن را به فضای مجازی کشور گرفت. برای مثال در زمان دفاع مقدس، برای آنکه راه نفوذ دشمن بسته شود، از ابزارهایی مانند بمباران استفاده می شد. در فضای مجازی هم برای مسدودکردن راه نفوذ، می توان از ابزارهای سلبی استفاده نمود. زمانی که مردم ما زیر بمباران دشمن در فضای مجازی می باشند نمی گردد به سبب آنکه اقتصاد عده ای در این فضا به خطر می افتد، دست روی دست گذاشت. وی تصریح کرد: متأسفانه تفکری که الان در کشور ایجاد شده، این است که چون مردم به پلت فرم های خارجی وابسته شده اند، به اسم دفاع از اقتصاد و زندگی آنها، باید از این پلت فرم های خارجی حمایت نماییم تا زندگی مردم متزلزل نشده و کسب وکارشان به مشکل نخورد. اما سوال این است که اگر اقتصاد مردم را با موجودیت پلت فرم های بیگانه حفظ نماییم و روزی این اقتصاد بزرگ و بزرگ تر و وابستگی مردم به این پلت فرم ها بیشتر شد، اما با یک امضای شخصی مانند ترامپ، IP های این پلت فرم ها به روی ایران بسته شد، چه کار باید کرد. اگر اقتصاد مردم را با موجودیت پلت فرم های بیگانه حفظ نماییم و روزی این اقتصاد بزرگ و بزرگ تر و وابستگی مردم به این پلت فرم ها بیشتر شد، اما با یک امضای شخصی مانند ترامپ، IP های این پلت فرم ها به روی ایران بسته شد، چه کار باید کرد این کارشناس فضای مجازی افزود: مسؤلان دارند از برج چندین طبقه اقتصاد ایران که بر بستر پنبه بنا شده است دفاع می کنند. اگر دنبال امنیت و اقتصاد مردم هستند باید این ساختمانی که امروز تنها دو طبقه اش ساخته شده تا برج نشده را خراب کرده و در زمین محکم خودمان، برج بنا کنند. وی اظهار داشت: برخی مسؤلان این مفاهیم را به خوبی درک می کنند. پس نباید به خاطر به دست آوردن یک رأی، از شفاف سازی این مسائل برای مردم امتناع کنند. باید جلوی ضرر بزرگ تری که امکان دارد در آینده با آن روبرو شویم گرفته شود. حبیبی افزود: حقیقت مبحث این است که برای به نتیجه رسیدن در این فضا، نیازمند تولید قوت و قدرت هستیم که با پلت فرم سازی و سرویسهای حیانی مورد استفاده مردم، محقق می شود. رئیس هیات مدیره سازمان فضای مجازی پاک اظهار داشت: ما در کشور به سبب آنکه همیشه عقب افتاده بودیم و نگاه منفعلانه به فضای مجازی داشته ایم، آنرا تهدید محور نگاه کرده ایم. در حالیکه اگر حقیقی به این فضا نگاه نماییم پشت این تهدیدات و مشکلات، جای پیشرفت و جبران عقب افتادگی قبلی وجود دارد. وی مبحث وحدت ملی را از دیگر المان های قدرت عنوان نمود و اظهار داشت: وقتی مسؤلان و مدیران رده بالای کشور اختلاف نظراتشان را در بین مردم می آورند، جبهه خودی متلاشی می شود و دیگر نمی توان در این جبهه اقتدار نشان داد. این درحالی است در زمان دفاع مقدس حتی اگر اختلاف نظری هم میان فرماندهان بود به گوش مردم نمی رسید و یک همدلی و هم افزایی در آن زمان در کشور وجود داشت. اعمال حاکمیت سایبری برای مقابله با تنش های فضای مجازی مثالهای زیادی را می توان در تمامیت خواهی و انحصارطلبی کشوری مانند آمریکا در فضای مجازی زد. همچون درگیری اخیرش با کشوری مانند چین است که این روزها در عرصه های فضای مجازی و فناوری ارتباطات تبدیل به قدرت بزرگی شده است. شواهد نشان میدهد که اعمال حاکمیت سایبری کشورها در ۴ لایه زیرساختی، فیزیکی، ساختاری و معنایی اتفاق می افتد و برای مثال کشوری مانند امریکا از تسلط خود بر چهار لایه فضای سایبری به شکل جدی برای ضربه زدن به کشورهای رقیب و متخاصم استفاده می نماید. دولت آمریکا برای پیشگیری از گسترش دامنه حاکمیت سایبری چین و تسلط این کشور بر فضای مجازی، کارهای مخرب گسترده ای را (مانند پیشگیری از همکاری اقتصادی و فناورانه شرکت های آمریکایی و چینی، ممنوع کردن صادرات محصولات دارای فناوری پیشرفته آمریکا به چین، بلوکه کردن و فیلتر کردن نرم افزارها، اپلیکیشن ها) سازماندهی کرده است. در مقابل چین با پیشبینی و درک این تهدید از سال های گذشته کوشش برای بومی سازی تولیدات و محصولات خود در هر چهار لایه فضای سایبری را شروع کرده است. دکتر احسان موحدیان، پژوهشگر حوزه روابط بین الملل و رسانه های دیجیتال دراین باره به خبرنگار مهر می گوید: چین الان با ارسال دهها ماهواره به فضا دارای شبکه موقعیت یابی مکانی مستقل به جای شبکه جی پی اس آمریکا است. این کشور دارای استانداردهای مخابراتی مستقل، دهها اپلیکیشن پرطرفدار و رقیب به جای فیسبوک، گوگل، اینستاگرام، توئیتر، یوتیوب، پی پال و غیره است و توانایی تولید تراشه، انواع سخت افزار، کامپیوتر، لپ تاپ، گوشی، خودرو های خودران و… را دارد. وی افزود: چین و روسیه تصریح کرده اند که لایه های زیرساخت، فیزیکی و ساختاری خویش را بگونه ای سازماندهی کرده اند که در صورت تشدید رفتارهای خصمانه آمریکا بتوانند شبکه اینترنت خویش را از این کشور جدا کنند تا بتوانند از خود در مقابل مزاحمت ها و حملات سایبری ایالات متحده محافظت کنند. موحدیان اعتقاد دارد که اعمال حاکمیت سایبری در ایران هم تنها با مدیریت درست ۴ لایه فضای سایبری امکان دارد اما کشور ما در تمامی این ۴ لایه با ضعف ها و وابستگی های جدی مواجه می باشد که می تواند در آینده نزدیک و در صورت جدی تر شدن برخوردهای ایران و آمریکا، مشکلات جدی برایمان به همراه داشته باشد. وی اظهار داشت: برای مثال در لایه زیرساخت فضای سایبری که شامل سخت افزار، سرورها، مؤلفه های شبکه، کابل کشی، ماهواره ها و سایر تجهیزات است، ایران توان رقابت و محصولات بومی چندانی ندارد. در لایه فیزیکی حاکمیت سایبری که مربوط به ابزارهایی مانند گوشیهای هوشمند، تبلت ها، لپ تاپ ها، کامپیوتر های شخصی و تمامی ابزار اتصال به اینترنت و شبکه های اطلاع رسانی می شود هم دستاورد قابل ملاحظه ای در کشور دیده نمی گردد. این کارشناس افزود: در لایه ساختاری که امور مربوط به تسهیل ارتباط بین اجزای تشکیل دهنده و درون لایه زیرساخت (پروتکل های ارتباطی، اجزای نرم افزاری و الگوریتم های مسیریابی شبکه) را در بر می گیرد نیز، ایران مبدع و طراح هیچیک از این پروتکل ها و الگوریتم ها نبوده و در حوزه هایی مانند رمزنگاری داده ها، تولید و طراحی نرم افزارها و ابزار امنیتی و ضدویروس و پیکربندی و مدیریت شبکه های اطلاع رسانی و کامپیوتری، به صورت کامل به ابزاری غیر بومی و خارجی وابسته است. در نهایت در لایه معنایی که مربوط به رابط های کاربری، نرم افزارها و اپلیکیشن های کاربردی، تولید محتوای بومی و مباحث در رابطه با فرهنگ، تجارت آنلاین، استفاده از شبکه های اجتماعی و غیره است، هم ضعف های قابل توجهی در کشور وجود دارد. موحدیان تصریح کرد: در این شرایط ایده راه اندازی شبکه ملی اطلاعات به شرط کوشش برای پیاده سازی در هر چهار لایه، می تواند تا حد قابل توجهی اعمال حاکمیت سایبری را در کشور تسهیل کند. واقعیت آن است که جمهوری اسلامی برای خنثی کردن حملات و توطئه های سایبری چاره ای جز تلاش جدی برای عملیاتی کردن شبکه ملی اطلاعات ندارد. وی اظهار داشت: با توجه به این که جمهوری اسلامی ایران بر خلاف چین و روسیه ساختار فعلی نظام بین الملل را به رهبری آمریکا نمی پذیرد و تضاد آن با ایالات متحده در سطح بالاتر و گسترده تری از مقولات هویتی و هستی شناختی در جریان است، باید برای اعمال قدرتمندانه حاکمیت سایبری خود تلاش گسترده تر و جدی تری داشته باشد. در غیر این صورت دولت آمریکا در وقت مقتضی از نفوذ و تسلط خود بر لایه های مورد اشاره نهایت سوءاستفاده را به عمل خواهد آورد. شبکه ملی اطلاعات محمل دفاع مقدس سایبری دکتر رسول جلیلی عضو حقیقی شورایعالی فضای مجازی هم در گفتگو با خبرنگار مهر، شبکه ملی اطلاعات را محمل انجام دفاع مقدس سایبری می داند و می گوید: اگر دفاع مقدس در مرزهای غربی و جنوبی ما اتفاق می افتاد و این مرزها در حکمرانی کشورمان قرار داشت، در فضای مجازی آن مرز، شبکه ملی اطلاعات است و این شبکه، محمل انجام دفاع مقدس سایبری محسوب می شود. وی با اعلان اینکه در زمان دفاع مقدس ما مورد هجوم یک دولت و بعد از آن دولت های زیادی قرار گرفتیم و عملاً یک تنه با بخش بزرگی از دنیا جنگیدیم، افزود: در این جنگ همه کسانی که با انقلاب اسلامی همراه بودند تحت رهبری حضرت امام، پشت رزمندگان بودند و دراین زمینه وفاق داشتند. بنا بر این هر اتفاق و اختلاف نظری هم که پیش می آمد، حکم امام خمینی مطاع بود و هیچ فردی به خود جرات نمی داد که واگرا عمل کند. جلیلی اظهار داشت: الان با حضور فضای مجازی و تغییر رویه و فرآیندها، شکل حملات، جنگ ها، تهاجمات و دفاع ها تغییر یافته است و ما باید از نظر فرآیندی به همان رویه دفاع مقدس برگردیم. وی افزود: در آن زمان باآنکه ارتش و نهادهای دفاعی کشور موظف به سازماندهی دفاع از مردم بودند اما عمده دفاع برعهده مردم بود و امام خمینی بعنوان رهبر، نقش کلیدی داشتند و همه در عمل همگرا با ایشان عمل می کردند. وی تصریح کرد: اختلاف و تفاوتی که بین این دو مقطع وجود دارد مربوط به اتحاد درونی است. به این معنا که الان در حوزه دغدغه های فضای مجازی، تهدیدات این فضا و استقلال و اقتدار و حاکمیت فضای مجازی، وحدت مسؤلان را نداریم و مدیران کشور در سطوح مختلف، ساز واحدی را کوک نمی کنند و نمی نوازند. عضو حقیقی شورایعالی فضای مجازی با اعلان اینکه مسؤلان در فضای مجازی فکر واحد و عملکرد واحدی ندارند و دشمن فهمیده است که این اختلاف نظر و اختلاف عمل در سطح مدیران و مسؤلان کشور ما وجود دارد و این مورد لطمه زیادی به ما زده است، اشاره کرد: این چنین نیست که ما نسبت به دوران دفاع مقدس از نظر تجهیزات، فناوری و توان علمی نسبت به این اقلام در حوزه فضای مجازی وضعیت بدتری داشته باشیم و حتی شاید در مواردی دستمان بازتر است اما آنچه که سبب شده حس ضعیف تربودن و کم اقتداری داشته باشیم به عدم وحدت و عدم تبعیت از فرامین رهبری بازمی گردد. وی اظهار داشت: اگر اینچنین همه حس نماییم و دغدغه مند باشیم و مسئله را بشناسیم بنظر می رسد تغییر وضعیت موجود به یک وضع مقتدرانه، گام بزرگی نیست و زمان زیادی لازم ندارد. اقتدار حاصل از دفاع مقدس در فضای مجازی چگونه محقق می شود جلیلی تصریح کرد: درست است که از نظر زمانی مقداری زمان ازدست داده ایم اما می توانیم به سادگی به آن برسیم. چون که ما رهبری مقتدری داریم که این فضا را خوب شناخته اند و احکام خوبی در این عرصه صادر کرده اند. در هر رویداد و سخنرانی مهمی هم این مورد را به همه مسؤلان و روسای قوا تذکر داده اند. وی با اعلان اینکه نقطه کانونی حکومت ما رهبر انقلاب است که این حوزه را به درستی شناختند و حساسیت آنرا ابراز کردند، اظهار داشت: اگر در سطح مدیران عالی کشور هم این تبعیت و وحدت نظر و عمل وجود داشته باشد، می توانیم اقتدار حاصل از دفاع مقدس را امروز در فضای مجازی داشته باشیم. عضو حقیقی شورایعالی فضای مجازی گفت: از طرف دیگر شبکه ملی اطلاعات محمل دفاع مقدس سایبری است، اگر این شبکه مال خودمان نباشد ما نمی توانیم در این حوزه از خودمان دفاع داشته باشیم. چون که دفاع در حاکمیت و منطقه حکمرانی یک کشور اتفاق می افتد و به این جهت شبکه ملی اطلاعات باید محقق شود و موفقیت این شبکه اقتدار آفرین است. از طرف دیگر شبکه ملی اطلاعات محمل انجام دفاع مقدس سایبری است، اگر این شبکه مال خودمان نباشد ما نمی توانیم در این حوزه از خودمان دفاع داشته باشیم وی اظهار داشت: یعنی ما می توانیم با داشتن یک شبکه ارتباطی اطلاعاتی و خدمات فضای مجازی که متعلق به خود و در حاکمیت خودمان است، بخشی از اقتدار را به دست بیاوریم و اگر اینگونه باشد روی این شبکه می توانیم به مرور پیشرفت نماییم و حتی امکان کمک به کشورهای دیگر و همسو با خودمان را در جهت حل مسائلشان داشته باشیم که این هم به نوع خودش اقتدارآفرین است. به بیان دیگر باید در دفاع مقدس سایبری به یک محمل بزرگ تر، منطقه ای تر و جهانی تر فکر نماییم. به گزارش پی اچ پی و جی کوئری به نقل از مهر، همانطور که از نگاه کارشناسان برمی آید شبکه ملی اطلاعات می تواند مهمترین المان قدرت و اقتدار کشور در دفاع سایبری و جنگ فناوری باشد و تحقق این مهم جز با همت مسؤلان و دست اندرکاران این شبکه اتفاق نمی افتد. با وجود اینکه خیلی از کارشناسان نسبت به میزان درصدهای عرضه شده از پیشرفت شبکه ملی اطلاعات انتقاد دارند، آنچه که در این حوزه ضروری بنظر می رسد وحدت و همدلی مسؤلان برای پیاده سازی این شبکه در جهت رسیدن به حاکمیت سایبری و اقتدار ملی است.
منبع: پی اچ پی و جی كوئری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب