اختصاص بیشترین سهم صادرات نانویی به حوزه ساخت و ساز
به گزارش پی اچ پی و جی كوئری طبق گزارش عملكرد سند ستاد نانو در جهت گسترش كاربرد این فناوری، از مجموع بازار فروش محصولات نانو ساخت ایران در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۰ درصد (۲٬۶۷۲ میلیارد ریال) مربوط به صادرات این محصولات به كشورهای دیگر و ۲۲٬۷۹۰ میلیارد ریال آن مربوط به فروش در بازار داخلی بوده است و بیشترین سهم صادرات محصولات نانویی ایران مربوط به حوزه ساخت وساز میشود.
به گزارش پی اچ پی و جی کوئری به نقل از ایسنا کتاب "گزارش عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در سال ۱۳۹۸" در جهت اطلاع رسانی از اقدامات صورت گرفته در جهت برنامه های سند گسترش کاربرد فناوری نانو مصوب هیات وزیران و همینطور تشریح عملکرد ستاد توسعه فناوری نانو در سال ۱۳۹۸ در ۵ فصل منتشر گردید.
فصل نخست این کتاب به وضعیت دستیابی به اهداف کلان پیشرفت فناوری نانو در ایران پرداخته شده و در آن وضعیت کشور در جهت ۲ هدف کلان «دستیابی به جایگاه مناسب در علم و فناوری نانو در میان کشورهای جهان» و «کسب سهم مناسبی از بازار جهانی فناوری نانو» بیان شده است.
جایگاه جهانی ایران در علم و فناوری نانو به وسیله سه شاخص کلان "کمیت مقالات" و "کیفیت مقالات" و "تعداد اختراعات فناوری نانو" ارزیابی می شود که بر این اساس در سال ۲۰۱۹ میلادی، ۱۱۰۹۶ مقاله در رابطه با فناوری نانو توسط پژوهشگران ایرانی در WoS نمایه شد که معادل ۸۷.۵ درصد از کل مقالات نانو انتشار یافته در سال ۲۰۱۹ است. ایران با این سهم از انتشارات نانو در رتبه چهارم دنیا قرار گرفت.
ایران از لحاظ سرانه مقاله نانو به جمعیت، در رتبه چهاردهم (سال ۲۰۱۸) و از لحاظ تعداد مقاله به ازای مقدار GDP بر مبنای نرخ برابری قدرت پول (PPP)، در رتبه اول دنیا (سال ۲۰۱۷) قرار دارد.
در میان دانشگاه های ایران، دانشگاه تهران با انتشار ۹۳۰ مقاله نانو (۸٫۳ درصد کل مقالات نانوی ایران در سال ۲۰۱۹) در رده نخست قرار دارد. بعد از آن به ترتیب دانشگاه تربیت مدرس (۵۲۹ مقاله)، صنعتی امیرکبیر (۴۹۲ مقاله)، دانشگاه صنعتی اصفهان (۴۱۷ مقاله) و دانشگاه صنعتی شریف (۴۱۲ مقاله) قرار دارند. علاوه بر آن مجموعه تمامی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی هم حدود یک پنجم از کل مقالات نانوی ایران پارسال را منتشر نموده است.
در مورد جایگاه جهانی ایران در کیفیت علم نانو هم باید گفت سهم مقالات نانوی ایران که در مجلات Q۱ انتشار یافته اند بعنوان شاخصی از کیفیت انتشارات علمی در نظر گرفته می شود. مجلات Q۱ مجلاتی هستند که بر مبنای بانک اطلاعات مجلات علمی Journal Citation Reports یا JCR از نظر ضریب اثربخشی (Impact factor) جزو مجلات چارک اول به حساب می آیند. گرچه تعداد این مقالات در سال ۲۰۱۹ رشد کرده است ولی سهم آنها از کل مقالات نانوی ایران در سال ۲۰۱۹ حدود ۲ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته است.
از نظر رتبه هم ایران همچنان در رتبه هشتم قرار دارد. همینطور در شاخص h (نشان دهنده حجم مقالات پرکیفیت فرد یا کشور است) رتبه جهانی ایران در مقالات انتشار یافته در ۵ سال منتهی به ۲۰۱۹ (h-index پنج ساله) دوازدهم است.
سهم مقالات نانو مشترک ایران با کشورهای دیگر در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۰ درصد بوده است. همینطور ایران در مجموع تا آخر سال ۲۰۱۹، ۲۶۳ اختراع در رابطه با فناوری نانو در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا منتشر نموده و تعداد پتنت های نانو ایران در USPTO (اداره ثبت اختراع و نشان تجاری آمریکا) در سال ۲۰۱۹، ۱۶ پتنت بوده است. بر این اساس ایران در پتنت های ثبت شده در USPTO در سال ۲۰۱۹ دارای رتبه ۲۴ است. نسبت تعداد پتنت ها به تعداد مقالات نانو نشان داده است که ۴ پتنت نانویی در ازای هر ۱۰۰۰ مقاله نانو ثبت شده است.
حجم بازار محصولات نانو ساخت ایران
در سال ۱۳۹۷ برای پنجمین سال متوالی حجم بازار نزدیک به دو برابر (۸۳ درصد) شده است. در انتهای سال ۱۳۹۷ در مجموع ۲۱۴ شرکت در زمینه تولید محصولات، تجهیزات و خدمات حوزه فناوری نانو فعال بودند که از داده های جمع آوری شده از این شرکت ها، رقم کلی فروش معادل ۲۵ هزار و ۴۶۲ میلیارد ریال به دست آمده است. محاسبه این بازار در سال ۱۳۹۸ هم در دست اقدام است.
از مجموع بازار فروش محصولات نانو ساخت ایران در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۰ درصد (۲٬۶۷۲ میلیارد ریال) مربوط به صادرات این محصولات به کشورهای دیگر و ۲۲٬۷۹۰ میلیارد ریال آن مربوط به فروش در بازار داخلی بوده است.
فروش تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی فناوری نانو در سال ۱۳۹۷، با افزایش ۱۸ درصدی همراه بوده است. بخش بزرگی (حدود ۶۵ درصد) از بازار خدمات فناوری نانو ایران متعلق به خدمات شبکه آزمایشگاهی است. با این وجود خدمات فناوری نانو نسبت به سال های گذشته رشد خوبی (۵۴ درصد) داشته که این رشد بیشتر در زمینه خدمات دیگر غیر از خدمات شبکه آزمایشگاهی بوده است.
همینطور تعداد شرکت های نانو ایران که موفق به صادرات شده اند، از ۳۵ شرکت در سال ۱۳۹۶ به ۳۷ شرکت در سال ۱۳۹۷ افزایش یافته است. افزون بر این، مقاصد صادراتی محصولات نانو در سال ۱۳۹۷، ۳۶ کشور بوده است. بیشترین سهم صادرات محصولات نانو ایران مربوط به حوزه ساخت وساز بوده است که ۲۹ درصد (حدود ۹ میلیون دلار) را به خود مختص کرده است. در رتبه های بعدی به ترتیب نانوپوشش با ۲۴ درصد، نساجی و پوشاک با ۲۱ درصد، آب و محیط زیست با ۹ درصد و دارو، بهداشت و سلامت با ۷ درصد قرار دارند.
عملکرد برنامه های کلان، عملیاتی و اقدامات اجرایی فناوری نانو
در فصل دوم این گزارش به تشریح فعالیت ها و اقدامات صورت گرفته در ۸ برنامه کلان پیشرفت فناوری نانو در سال ۱۳۹۸ اشاره شده که در برنامه کلان ترویج و آموزش عمومی فناوری نانو اقدامات صورت گرفته در ارتباط با فناوری نانو در رسانه های کشور، رقابت های دانش آموزی، فعالیتهای دانشجویی و ترویج صنعتی این فناوری می پردازد.
بر این اساس تمرکز ترویج دانش آموزی در سال ۱۳۹۸ بر سه مبحث تغییر و تحول در رویدادها و برنامه های رقابتی و زیرساختی باشگاه نانو و توسعه تولیدات و بازار محصولات آموزشی نانو قرار داشت. در این سال، تعداد ۱۴۲ هزار و ۲۷۱ نفر دانش آموز و معلم در برنامه ها و رویدادهای ترویج دانش آموزی مشارکت کردند و مجموع این افراد از سال ۱۳۸۷ تابحال به یک میلیون و ۱۹۳ هزار نفر رسید.
در برنامه کلان ارتقای کیفیت علمی و پرورش سرمایه های انسانی فناوری نانو حمایت عمومی از تحقیقات، توانمندسازی سرمایه های انسانی و پشتیبانی از تحقیقات کاربردی صنعتی در حوزه فناوری نانو مهمترین بخش های این برنامه را می سازند. در مجموع نزدیک به ۱۰۳ میلیارد ریال حمایت تشویقی به بیشتر از ۸۴۰۰ درخواست تأییدی مربوط به سال ۱۳۹۶ تا انتهای سال ۱۳۹۸ پرداخت گردید.
در چارچوب برنامه کلان مدیریت توسعه فناوری نانو اقدامات صورت گرفته در جهت طرح های نوآورانه و فضاهای تولید نیمه صنعتی نانو بوده است که از آن جمله می توان به برنامه طرح های نوآورانه فناوری نانو (Nano Match ) با رویکرد پشتیبانی از طرح های به نمونه اولیه اشاره نمود.
در سال ۱۳۹۸ هفتمین دوره از این برنامه برگزار و تعداد ۱۳۵ طرح در حوزه های مختلف صنعتی طی ۳ فراخوان دریافت شد. در مرحله اول داوری، ۵۰ طرح برای عرضه به جلسه مصاحبه حضوری دعوت شدند که در نهایت ۱۸ طرح موفق به ورود به برنامه شدند. در نهایت طرح «کامپوزیت دندانی لایت کیور نانوهیبریدی» که از جانب یکی از شرکت های بخش خصوصی اجرا شد، توانست عنوان طرح نوآورانه برتر را به خود اختصاص دهد.
علاوه بر آن ۳ قرارداد تجاری میان فناوران نانومچ و صنعتگران شامل"همکاری در تأمین و مصرف نانوسیلیکا گرید آنتی بلاک به منظور تولید مستربچ آنتی بلاک"، "اعطای نمایندگی مجاز فروش محصول کامپوزیت دندانی نانوهیبریدی" و "حق استفاده از نانوذرات آویشن شیرازی با واگذاری انحصاری نانوذرات گیاهی آنتی باکتریال جهت استفاده در باند و گاز و پنبه"منعقد شد.
در برنامه کلان توسعه خدمات و زیرساخت های تجاری سازی نانو یکی از اقدامات صورت گرفته در این برنامه، ارزیابی، پایش و نظارت بر محصولات فناوری نانو است. در سال ۱۳۹۸ تعداد ۳۸۵ درخواست بررسی محصول به واحد ارزیابی محصولات فناوری نانو ارجاع شد که از این درخواست ها، ۸۳ مورد جهت تکمیل مستندات فنی با استفاده از گرنت شبکه آزمایشگاهی، پذیرش مشروط شده و تعداد ۲۲۹ محصول به علت عرضه مستندات فنی اولیه قابل قبول جهت اثبات ادعا پذیرش شده و به مرحله بعد راه یافتند.
در مجموع، ۹۵ گواهی نامه نانومقیاس و ۷۲ گواهی نامه آزمایشی در این سال صادر شد. همچنین، تعداد ۲۵۴ مورد درخواست تمدید گواهی نامه های آزمایشی و نانومقیاس محصولات مورد بررسی قرار گرفت که از میان این درخواست ها، ۹۳ مورد تمدید شدند که از این میان ۵۰ گواهی نامه آزمایشی و ۷۷ گواهی نامه نانومقیاس بودند. بدین سان تعداد محصولات و تجهیزات دارای گواهی نامه نانومقیاس ایران تا آخر سال ۱۳۹۸، به ترتیب ۴۳۴ محصول و ۲۱۳ تجهیز رسیده است.
سیاستگذاری پیشرفت فناوری نانو و ارزیابی برنامه ها و نهادها
در فصل سوم این گزارش، گزارش برنامه های مختلفی همچون راهبری تحقیقات سیاستی فناوری نانو، پایش و ارزیابی راهبردی توسعه فناوری نانو و مستندسازی تجربیات و دانش کسب شده و انتشار الگوها بیان شده است.
در برنامه اول آمده است: «یکی از ابعاد مهم در سیاستگذاری فناوری توجه به ملاحظات اجتماعی و اخلاقی در کنار توسعه فنی است. با عنایت به این که محصولات نانو تأثیرات مختلفی بر جامعه دارند، شناسایی، بررسی و ارزیابی آنها از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. به این منظور، در جهت بیان ساده نحوه اثرگذاری محصولات فناوری نانوی ایرانی بر زندگی مردم، ۱۰ شاخص آلودگی کمتر، دوام بیشتر، اثربخشی بیشتر، ایمنی بیشتر، زیبایی بیشتر، مصرف کمتر، سازگاری بیشتر با محیطزیست، هزینه کمتر، راحتی بیشتر و اثرات جانبی کمتر طراحی شدند تا نحوه اثرگذاری هر یک از محصولات نانویی ایرانی با هر یک از این شاخص ها، تبیین شوند. نتایج در کتاب «نانو برای زندگی» در سال ۱۳۹۸ منتشر گردید.
بر مبنای اعلام ستاد نانو، فصل چهارم گزارش به تشریح اقدامات دستگاه های اجرایی در جهت تکالیف سند گسترش کاربرد فناوری نانو پرداخته و فصل پنجم به ارزیابی شاخص ها و گزارش تأمین مالی برنامه پیشرفت فناوری نانو ایران در سال ۱۳۹۸ اختصاص دارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب